Naar de hoofdinhoud Naar de voettekst
 

 

 

 

 

Persbericht

 

Het mysterie van de Bweyeye-amaniet

Meise, 27/06/2019

Jérôme Degreef is wetenschapper en mycoloog in Plantentuin Meise. Tijdens een inzamelexpeditie van paddenstoelen in Rwanda verbaasde hij zich erover dat de inwoners van het kleine dorp Bweyeye enorme hoeveelheden paddenstoelen van het geslacht Amanita plukten. Vreemd genoeg leken deze paddenstoelen als twee druppels water op groene knolamaniet uit de gematigde streken, berucht omwille van zijn dodelijke giftigheid. De lokale bevolking at ze nochtans zonder ziek te worden!


Ook al zijn van de 500 gekende soorten amanieten vele eetbaar, toch zijn die van de ‘sectie Phalloideae’, de groep waartoe de Bweyeye-amaniet zeker behoort, in de hele wereld berucht omdat ze dodelijk giftig kunnen zijn zoals de groene knolamaniet (Amanita phalloides).

Hoe kan het dan dat de lokale bevolking deze paddenstoel zomaar kan eten? Bevat de Bweyeye-amaniet geen toxines? En indien toch, waarom kan de bevolking  ze eten zonder ziek te worden? Hebben zij bijzondere enzymen in hun spijsverteringsstelsel die hun toelaat ze te verteren? Of is het de manier waarop ze ze klaarmaken en koken dat de toxines doet verminderen of verdwijnen? Of is het een genetische mutatie die in Rwanda een eetbare lijn heeft doen verschijnen bij deze groep paddenstoelen die gekend staan voor hun giftigheid?

Al deze hypotheses klinken plausibel. Zo startte een lange zoektocht om het ‘mysterie van de Bweyeye amaniet’ op te lossen. De resultaten zijn het onderwerp van een uitvoerig wetenschappelijk artikel, beschikbaar op  https://mycokeys.pensoft.net/article/34560/ (*).

Al snel bevestigden de chemische analyses de afwezigheid van toxines bij de ingezamelde soorten. Vervolgens toonde de DNA-analyse aan dat het een nieuwe soort voor de wetenschap is. Zij ontving de naam Amanita bweyeyensis uit erkentelijkheid voor de bijdrage van de dorpelingen van Bweyeye aan deze belangrijke wetenschappelijke ontdekking. Ten slotte wezen de moleculaire analyses uit, tot verbazing van de onderzoekers, dat de soort wel degelijk de genen, verantwoordelijk voor de aanmaak van toxines bezit. De afwezigheid van gif in de weefsels van de paddenstoel is enkel te verklaren door het feit dat de genen in kwestie niet tot expressie komen. Het is de eerste keer dat de wetenschap heeft kunnen aantonen dat een soort die genetisch in staat is om gifstoffen te produceren, dit in werkelijkheid niet doet of dat vermogen verloren heeft.

(*) Fraiture A, Amalfi M, Raspé O, Kaya E, Akata I, Degreef J (2019) Two new species of Amanita sect. Phalloideae from Africa, one of which is devoid of amatoxins and phallotoxins. MycoKeys 53: 93-125. https://doi.org/10.3897/mycokeys.53.34560

Meer info:

 Contactpersoon :