Persbericht

Van plant tot mens: Duurzame toekomst Centraal-Afrika centraal op tweedaags symposium in Plantentuin Meise

Meise, 8 mei 2025 - In de Groene Ark van Plantentuin Meise vond op 7 en 8 mei 2025 een tweedaags symposium plaats, genaamd “Van plant tot mens: Botanische expertise voor een duurzame toekomst in Centraal-Afrika”. Op dit evenement werden de projecten en samenwerkingen van de Plantentuin in Centraal-Afrika in de kijker gezet, waarbij ook vertegenwoordigers van overheden, NGO’s, onderzoeksinstellingen en de industrie aan het woord kwamen. Zo konden alle betrokkenen inzichten delen en verschillende perspectieven uitwisselen, om zo nieuwe mogelijkheden tot samenwerking te verkennen, een gezamenlijke impact te vergroten en stakeholders en financiers te informeren.

Dag 1: Inzicht in de projecten van de Plantentuin en hun impact

Op 7 mei kregen de deelnemers een uitgebreid overzicht van de projecten in Centraal-Afrika (Democratische Republiek Congo en Burundi) waar de Plantentuin bij betrokken is. De projecten hebben allemaal een focus op duurzaamheid, maar thema’s variëren van herbebossingsprojecten tot klimaatveerkrachtige koffieteelt, het opsporen van illegale houthandel en het beschermen van wilde verwanten van gewassen. Hierbij kwamen verschillende perspectieven aan bod, met name van financierders, projectpartners en van de Plantentuin zelf. Tussen de presentaties en achteraf was er tijd voor verrijkende discussies, waarbij er gezocht werd naar synergieën en gemeenschappelijke visies op een duurzame toekomst in de regio. De focus lag op het uitwisselen van expertise, netwerken en middelen, om zo opportuniteiten voor mogelijke samenwerkingen te verkennen.

Partnerorganisaties zoals de Virunga Foundation, ICCN (Institut Congolais pour la Conservation de la Nature), INERA (Institut National pour l’Etude et la Recherche Agronomiques) en CIFOR-ICRAF gaven een overzicht van hun activiteiten, ervaringen en toekomstvisies. Ook financierders van de projecten deelden hun visie op de samenwerkingen en duurzaamheid in de regio. Tijdens het event werd ook een samenwerkingsovereenkomst tussen de Plantentuin en het ICCN ondertekend, die de bestaande samenwerking bekrachtigt en een kader vormt voor een verderzetting van hun gezamenlijke inspanningen. Steven Dessein, administrateur-generaal van Plantentuin Meise en Yves Milan Ngangay, de directeur-generaal van het ICCN, ondertekenden het akkoord. “De ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst met het ICCN onderstreept onze gemeenschappelijke inzet en bevestigt het vertrouwen in een langdurige, impactvolle samenwerking”, bevestigt Steven Dessein, administrateur-generaal van Plantentuin Meise.

Twee projecten uitgelicht

Het Clima Virunga-programma (2020 - 2025)

Dit herbebossingsprogramma heeft als doel om de effecten van de klimaatverandering te verzachten door het beheer van natuurlijke hulpbronnen te verbeteren en de uitzonderlijke biodiversiteit van het Nationaal Park Virunga te behouden. Het project wordt gefinancierd door het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid en gezamenlijk uitgevoerd door de Stichting Virunga, het Institut Congolais pour la Conservation de la Nature, lokale gemeenschappen en Plantentuin Meise.

Dankzij de gezamenlijke inzet van Clima Virunga-medewerkers en de gemeenschappen ter plaatse zijn indrukwekkende resultaten behaald, ondanks de uitdagingen van een regio die geteisterd wordt door gewapende conflicten en een moeilijke sociaaleconomische context. Een miljoen mensen leven in vluchtelingenkampen in Goma en het Virunga park wordt voortdurend bedreigd door gewapende conflicten, stropers en illegale houtkap.

Resultaten

• 1950 hectare bos aangeplant

  • bosherstel

  • duurzame productie van brandhout

  • Agrobosbouw

• betrokkenheid van 60 lokale gemeenschappen waardoor de socio-economische omstandigheden verbeteren

  • creëren van jobs

  • bieden van alternatieve bestaansmiddelen  

  • meer verbondenheid tussen de gemeenschappen onderling

• 30 kwekerijen opgericht

• 1 miljoen bomen aangeplant (35 verschillende soorten)

Robusta-project in Yangambi (2020 - 2024)

Plantentuin Meise coördineert in Yangambi (DR Congo) een project dat zich richt op het valoriseren van het potentieel van robustakoffie. Deze is beter bestand tegen klimaatverandering dan arabicakoffie. Sinds 2020 werkt de Plantentuin, samen met de lokale bevolking en diverse partners (KU Leuven, EFICO, R&SD, CIFOR en het Congolese onderzoeksinstituut INERA), aan de ontwikkeling van agrobosbouw waarin koffiestruiken worden gecombineerd met bananenplanten en lokale boomsoorten. Daarnaast worden infrastructuren opgezet om de koffiebessen te verwerken tot groene koffie, met als doel dit proces te optimaliseren.

Het project streeft naar een betere kwaliteit van de koffiebonen, zodat lokale boeren een hogere prijs voor hun product kunnen krijgen.

Resultaten:

• 50 hectare robustakoffie aangeplant in duurzame agrobosbouw

• Diversificatie van gewassen, wat zorgt voor meer voedselzekerheid en financiële stabiliteit voor boeren

• Overgang van een niet-duurzaam landbouwsysteem op basis van ‘slash-and-burn’ naar een systeem dat meer bestand is tegen de klimaatverandering

• Kennis- en ervaringsuitwisseling tussen lokale landbouwers

• Robusta is aangeduid als prioriteit binnen een project dat gefinancierd wordt door de Europese Unie

Dag 2: Focus op koffie-onderzoek

De tweede dag bood een diepgaande blik op het onderzoek naar robustakoffie, waarin de Plantentuin een internationale voortrekkersrol speelt. Deze soort kent namelijk haar oorsprong in het Congolese regenwoud, waardoor er een grote genetische diversiteit te vinden is in het wild en in lokale collecties. Met verschillende presentaties werd het belang van Congolees genetisch materiaal voor de koffiewereld benadrukt, evenals lopende onderzoeksprojecten die bijdragen aan duurzame landbouw en de versterking van lokale capaciteiten en waardeketens. We sloten de dag af met paneldiscussies om samen te brainstormen over hoe de Robusta waardeketen in DR Congo versterkt kan worden.

Natuurlijk mocht koffie op deze dag niet ontbreken. De deelnemers werden getrakteerd op een begeleide degustatiesessie volgens de zogeheten “cupping”-protocollen, onder deskundige leiding van experts van onze partner CoffeeLab Independent. Zo kreeg het onderzoek ook letterlijk een smaakvolle dimensie.