͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌     ͏ ‌    ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­ ­

Persbericht

 

Van zaad tot herstel:

Op themadag in Plantentuin Meise zet Vlaanderen stap naar certificering en innovatie

Meise, 26 september 2025 De themadag ‘Zaaien met impact’ die doorging op 25 september in Plantentuin Meise zette de cruciale rol van zaden van inheemse plantensoorten voor natuurontwikkeling en -herstel in de kijker. De rode draad van de dag was het belang van deze zaden, met aandacht voor drie hoofdthema’s: de productie en inzet van streekeigen zaden, de ontwikkeling en toepassing van zadenmengsels, en het vergroten van plantenbewustzijn via educatie en burgerparticipatie. De dag kende met de presentatie van de eBeetle een primeur voor Vlaanderen.

Themadag ‘Zaaien met impact’

Plantentuin Meise en het Departement Omgeving organiseerden de themadag Zaaien met impact, als onderdeel van het mid-term event van het Interreg-project EXPBIO. Het EXPBIO-project ("Expanding transnational capacities to strengthen plant biodiversity and restoration in the North Sea region") is een samenwerking in de regio rond de Noordzee om de biodiversiteit van planten en het herstel van ecosystemen te verbeteren.

Streekeigen zaden zijn de bouwstenen voor veerkrachtige ecosystemen. Met EXPBIO willen we niet alleen de beschikbaarheid verhogen, maar ook kennis, samenwerking en bewustzijn vergroten,” aldus Gunilla Hell Bellman, projectmanager EXPBIO.

Doel van de themadag

De themadag bracht een honderdtal geïnteresseerden uit ons eigen land samen met experts uit andere landen van de Noordzeeregio om na te denken over de productie van streekeigen zaden in Vlaanderen. Door ervaringen en kennis uit te wisselen, wil Plantentuin Meise samen met zowel internationale als Vlaamse partners de eerste stappen zetten richting een betrouwbaar kader voor de teelt en toepassing van inheemse zaden. Het programma omvatte verdiepende sessies, praktijkvoorbeelden en interactieve discussies over:

  • Herstel van soortenrijke graslanden en recente inzichten uit onderzoek

  • Lokale productie en inzet van zaden, met focus op samenwerking met de zaadsect

  • Participatie en educatie, met aandacht voor hoe burgers en scholen bijdragen aan natuurherstel

Daarnaast richtte de themadag zich op een toekomstgerichte uitdaging: het samenbrengen van stakeholders om een certificeringssysteem voor de teelt van streekeigen zaden in Vlaanderen te ontwikkelen. Momenteel bestaat er in Vlaanderen hiervoor nog geen keurmerk, terwijl andere Europese landen al inspirerende voorbeelden hebben. De dag bood de kans om te leren van Europese partners die hier al verder in staan.

 

 

Primeur voor Vlaanderen

Tijdens de themadag kregen de deelnemers de kans om de eerste commercieel beschikbare zaadoogstmachine van wilde zaden, de eBeetle uit Zwitserland, aan het werk te zien in Vlaanderen. De potentiële gebruikers zijn een kleine, maar groeiende internationale gemeenschap van graslandspecialisten en -beheerders die zich toeleggen op graslandherstel.

Het succes van graslandherstel staat of valt met de beschikbaarheid van zaden. Traditioneel gebeurt dit via het uitstrooien van maaisel van soortenrijke graslanden, een arbeidsintensieve methode met beperkt resultaat. Door gebruik te maken van een zaadoogstmachine kan het verzamelen van inheemse zaden veel sneller en efficiënter verlopen, wat nieuwe kansen biedt voor grootschalig natuurherstel.

 

Conclusie van het debat met experten

We hoeven het warm water niet opnieuw uit te vinden. In onze buurlanden bestaan al sterke voorbeelden waar Vlaanderen inspiratie uit kan halen. Duitsland en Luxemburg hebben een transparant en doordacht certificeringssysteem ontwikkeld dat de herkomst en kwaliteit van regionaal inheemse zaden waarborgt. Door op dergelijke modellen voort te bouwen, kan ook Vlaanderen een robuust label uitwerken dat zowel ecologische als economische voordelen biedt. Dit is cruciaal om tegemoet te komen aan de Europese natuurherstelwet, omdat het gebruik van zaden van regionaal inheemse planten een bewezen hefboom is voor effectief natuurherstel. Bovendien kan een Vlaams certificeringssysteem bijdragen tot de verdere professionalisering en versterking van de lokale markt, en zo een win-winsituatie creëren voor natuur, beleid en sector.

EXPBIO: Plantentuin Meise zet in op biodiversiteit en zaadteelt

Het EXPBIO-project ("Expanding transnational capacities to strengthen plant biodiversity and restoration in the North Sea region") is een samenwerking in de regio rond de Noordzee om de biodiversiteit van planten en het herstel van ecosystemen te verbeteren. Hierbij ligt de nadruk op het versterken van de zaadbank in de bodem, de ontwikkeling van innovatieve zaadmengsels en het betrekken van burgers via educatie.

Wat willen we bereiken?

Door de toenemende verstedelijking in de Noordzeeregio is de mens steeds verder van de natuur komen af te staan. Een gevolg hiervan is ‘plant blindness’: het onvermogen van mensen om de diversiteit aan planten te waarderen of het belang ervan in te zien.

In Europa zijn veel waardevolle ecosystemen verloren gegaan, samen met de cruciale ecosysteemdiensten die zij leveren. Dit verlies vormt een van de grootste uitdagingen van onze tijd. De Europese Natuurherstelwet probeert het tij te keren door het herstel van habitats te bevorderen. Een essentieel onderdeel van habitatherstel is de voldoende beschikbaarheid en inzetbaarheid van zaden van oorspronkelijk inheemse populaties.

Het ontbreken van deze zaden en ‘plant blindness’ heeft Plantentuin Meise ertoe aangezet om samen te werken met andere partners in de Noordzeeregio. Het doel is om de communicatie over biodiversiteit te verbeteren, ecosysteemherstel te bevorderen, inheemse zaadmengsels voor verschillende habitats te ontwikkelen, kennis over ecosysteemherstel te delen en ‘plant blindness’ te verminderen.

Hoe gaan we dit doen?

  • We ontwikkelen een strategische routekaart voor het herstel van biodiversiteit.

  • We testen methoden voor graslandherstel in demonstratiepercelen, met een focus op zaadvoorraden die zich reeds in de bodem bevinden.

  • We testen multifunctionele zaadmengsels voor ecosystemen in de Noordzeeregio en tonen de testplots aan stakeholders en het brede publiek.

  • Een transnationaal actieplan wordt opgesteld om 'plant blindness' te verminderen via educatie en burgerwetenschap.

  • We stellen zaden van inheemse plantenpopulaties beschikbaar.

 

Wat betekent EXPBIO voor Plantentuin Meise?

EXPBIO geeft Plantentuin Meise de kans om actief bij te dragen aan het verminderen van ‘plant blindness’ door kennis en educatie over inheemse planten en hun ecologie te bevorderen.

Daarnaast ondersteunt het project de verdere ontwikkeling van onze zadenbank. Onze expertise in zaadecologie – van het selecteren van geschikte bronpopulaties tot het bewaren en opslaan van zaden – maakt ons een waardevolle partner binnen EXPBIO. Dankzij dit project kunnen we onze kennis verdiepen en inzetten voor een bredere teelt en verspreiding van autochtone zaden, wat bijdraagt aan de beschikbaarheid van streekeigen planten voor natuurherstel.

Onderzoek toont aan dat zowel het verspreiden van maaisel met zaden als het inzaaien van doelsoorten effectief is. Toch blijkt zaaien de meest succesvolle methode om sleutelsoorten terug te brengen. EXPBIO zet daarom volop in op het beschikbaar maken van zaden van oorspronkelijk inheemse populaties.

Binnen het INTERREG NSR EXPBIO-project richten we ons op de volledige 'seedpathway': van zaadinzameling tot en met de vermarkting. Dit complexe traject vraagt om nauwe samenwerking tussen diverse betrokkenen.

Partnerschap en samenwerking

Acht partners werken samen binnen EXPBIO:

  • Botanische tuin van Göteborg (SE) – Leadpartner

  • Stad Trollhättan (SE)

  • Gemeente Hjørring (DK)

  • Carl von Ossietzky-Universiteit (DE)

  • Provincie Gelderland (NL)

  • Vlaamse Landmaatschappij (BE)

  • Plantentuin Meise (BE)

  • Departement Omgeving (BE)

Met EXPBIO zet Plantentuin Meise haar missie voort: het beschermen van plantendiversiteit en het verspreiden van kennis over inheemse flora. Dit project versterkt de band tussen mens en natuur en draagt bij aan een duurzame toekomst voor de biodiversiteit in de Noordzeeregio.

 

Zet mij op de wachtlijst

Wish list